35. Iemand met kennis van zaken

Enkele weken geleden heb ik ook eens de Duitse protestantse kerk opgezocht. Tenslotte heb ik op grond van mijn persoonlijke levensloop wel wat affiniteit met dat land. Ze kweken er formidabele vrouwen, om maar iets te noemen.
In vergelijking met de Anglicaanse kerk, die natuurlijk niet alleen Britten en mensen uit het Britse Gemenebest, maar ook Amerikanen aantrekt en verder alle buitenlanders die zich het gemakkelijkst in het Engels bewegen, is de Duitse protestantse gemeente maar een 'klein kuddeke'. Op dit moment wordt deze gemeente verzorgd door een predikantenechtpaar uit het Noorden van het land. Toevallig hebben ze samen met de lutherse predikante uit Middelburg, ds. Gisela Gross, op hun 'Hydepark' gezeten. Wat is de wereld toch klein!
De Duitse protestantse kerk runt ook een school hier in Caïro, waar alle lessen (behalve Arabisch, waarschijnlijk) in het Duits gegeven worden. Toen ik mijn Duitse collega’s na afloop van de kerkdienst vertelde dat ik in Egypte ben om de Koptische kerk beter te leren kennen, riepen ze meteen: O, maar dan moet u met dr. Michael Ghattas kennis maken. Hij geeft op onze school Koptische godsdienstles en weet heel veel over zijn kerk. Ze vertelden me ook nog dat dr. Ghattas eigenlijk in Alexandrië woont (dat is helemaal in het Noorden van het land, aan de kust van de Middellandse Zee) maar dat hij door de week een aantal dagen in Caïro is. Hij werkt namelijk niet alleen aan de Duitse protestantse school maar ook in een pauselijk instituut. Gelukkig konden ze me het mobiele telefoonnummer van dr. Ghattas geven, zodat ik vrij eenvoudig contact met hem kon opnemen.
Zo liep ik twee weken geleden dan naar het noord-oostelijk deel van de stad, waar de St. Marcus-kathedraal en het patriarchaal (of pauselijk, als u wilt) bureau zich bevinden. Ik was daar inmiddels twee keer eerder geweest, één keer om met een mevrouw over het ontwikkelingsprogramma te spreken waarvan ik twee projecten bezocht heb (voor de Kerst heb ik daarover in een weblog verslag gedaan) en één keer om de Kerstnachtdienst bij te wonen. De eerste keer was ik een stuk met de ondergrondse gereden, de tweede keer werd ik heel luxueus door een auto met chauffeur (waarom heet het eigenlijk niet: een chauffeur met auto?) gehaald en thuisgebracht. Om de afstand te 'voelen' besloot ik dit keer helemaal te voet te gaan. Dat kostte me weliswaar anderhalf uur, maar nu had ik een besef van hoe dit deel van de stad in elkaar zit.
Ik was ongeveer een half uur te vroeg, maar dr. Ghattas was beschikbaar, hij had zijn voorafgaande bezigheden afgerond, dus we konden meteen van wal steken. En ik moet zeggen: mijn Duitse collega’s hadden geen woord te veel gezegd. Deze man weet inderdaad enorm veel over zijn kerk en haar tradities. Op alle vragen die ik naar aanleiding van mijn gesprekken, mijn bezoeken in kerkdiensten en in het klooster stelde, kon hij een helder en overtuigend antwoord geven.
Heel aardig was zijn antwoord op mijn vraag naar de betekenis van de struisvogeleieren die ik in de kerk van het klooster in het liturgisch centrum had zien hangen. Er waren in de Oude Kerk twee belangrijke scholen voor de bijbeluitleg, één (jongere) in Antiochië en één (oudere – dit laatste moest hij er als trotse Kopt èn Alexandrijn natuurlijk wel even bij vermelden!) in Alexandrië. In deze laatste school legde men de bijbel in navolging van de grote theoloog Origenes zó uit dat niet de platvloerse, voor de hand liggende betekenis op de voorgrond stond, maar een diepere, geestelijke betekenis. Er zijn volgens die geestelijke uitleg twee verklaringen voor de aanwezigheid van struisvogeleieren in de kerk. De eerste gaat uit van de vaststelling dat de struisvogel haar eieren bewaakt. Zo beschut God ook zijn gemeente. (Deze uitleg is een béétje geestelijk.) De tweede verklaring gaat uit van een legende: Maria Magdalena werd bij de keizer geroepen om hem te verklaren hoe Jezus uit de dood kon opstaan. Zij gebruikte toen het beeld van het ei: de jonge vogel breekt van binnenuit het ei open, zonder tussenkomst van derden. Zo stond ook Jezus uit eigen kracht uit de dood op. Aardig gevonden, toch?