33. Veelvuldig wisselende contacten

Ja, die heb je hier beslist in het gastenverblijf van de Anglicaanse kerk. Het is een voortdurend komen en gaan van mensen uit alle delen van de wereld: Noord- en Zuid-Amerika, Australië en Nieuw-Zeeland, Europa, Zuidoost-Azië en het Midden-Oosten.
Je leert daardoor veel interessante en aardige mensen kennen. Bijvoorbeeld Helena, een kordate Finse en een moederlijk type. Zij werkt al sinds het begin van de jaren '80 voor een Duitse (christelijke) ontwikkelingsorganisatie in Assuan, helemaal in het zuiden van Egypte. Of Greg Miller, een Amerikaanse collega die in de jaren '70 een tijd in Amsterdam gewoond heeft omdat zijn vader – hoogleraar scheikunde – aan de VU een sabbatical doorbracht, en die daarom een aardig mondje Nederlands spreekt. Of Markus, een Duitse computerdeskundige, gespecialiseerd in een programma voor wetenschappelijke taalbeschrijving, die als hobby al jaren onderzoek doet naar de Nubische taal die in Soedan gesproken wordt. Of Chris, een (zeer!) Britse collega die binnenkort met emeritaat gaat en zich dan nuttig wil maken in de fondsenwerving voor ontwikkelingsprojecten in Egypte. Of Bassam Ishaq, een Syriër die een christelijke boekwinkel heeft in de Rechte Straat in Damascus (Hand 9:11!), maar die nu actief is in de mensenrechtenorganisatie die het buitenland over de gruweldaden van het regime-Assad informeert en bijna dagelijks een optreden op de televisie heeft.
Dat komen en gaan van mensen zet zich voort wanneer je de straat oversteekt en in de Anglicaanse kerk (de 'All Saints Cathedral') komt. Er kerken daar verschillende gemeenschappen: de Arabisch-sprekende gemeenschap, een Soedanese groep (er zijn in Egypte veel [zuid-]Soedanese vluchtelingen) en uiteraard de Engelstalige gemeenschap.
Vorige week werd de vrouw van één van de beide predikanten gevraagd om iets te vertellen over de inwijding van een nieuwe kerk hier in Caïro. Bij die gelegenheid sprak ze heel eerlijk en aandoenlijk over het feit dat het haar zwaar valt om telkens weer nieuwe mensen te leren kennen, met wie ze een band opbouwt, maar die dan na enkele weken of maanden alweer verdwijnen. Alleen – voor de gasten in deze geloofsgemeenschap is dat wel datgene wat het zo aantrekkelijk maakt om hier te zijn: een gemeente die als een gastvrije herberg is.
Dat het zo goed functioneert ligt met name aan de manier van werken van de oudere van de twee predikanten, ds. Mike Palmer. Hij herinnert me erg aan de predikant die ik destijds in onze gemeente Heumen mocht opvolgen, ds. Hans van der Horst. Het zijn allebei geboren netwerkers. Mike Palmer loopt elke zondag voorafgaand aan het begin van de dienst rond in de kerk, geeft iedereen een hand en wisselt een paar zinnen met hem of haar. Vraagt hoe je heet, waar je vandaan komt en nodigt je uit om deel te nemen aan het één of ander of stelt je voor aan iemand van wie het misschien goed is om hem of haar te leren kennen. Kortom, hij roept persoonlijke betrokkenheid op. En elke dienst begint steevast met een hartelijk welkom voor iedereen, "in het bijzonder voor al onze gasten die er vandaag voor het eerst zijn of die weer terug zijn nadat ze een poosje ergens anders zijn geweest".
De diensten zelf zijn verder niet spectaculair (en hoeven dat ook helemaal niet te zijn). De stijl van preken van ds. Palmer gaat een beetje de kant op van een bijbelstudie: hij volgt meestal de lijn van de tekst en werkt die stukje voor stukje af. De liederen worden trouwens niet door de predikanten uitgezocht, maar door de organist / pianist en hebben vaak een hoog Youth for Christ-gehalte. En elke vrijdag en zondag wordt er avondmaal gevierd.
De Anglicaanse gemeenschap hier heeft overigens niet alleen de gave om heel veel mensen het gevoel te geven welkom te zijn, zij is ook op diaconaal terrein bijzonder actief, met name voor de Soedanese vluchtelingen. Bij dat alles is de vaste kern maar heel klein.
Voor kerkrentmeesters (als ze zoiets hier kennen) moet zo’n manier van gemeente-zijn een nachtmerrie betekenen. Je weet nooit met hoeveel mensen je nu eigenlijk kunt / moet rekenen. Hoe financier je zo’n gemeente eigenlijk? Maar net als Jan Hendriks (van wie ik de term 'gemeente als herberg' gebruikte), geloof ik dat zó de Nederlandse kerk van de toekomst er uit zal zien: een beweeglijke, vloeibare groep, waarbinnen telkens een paar mensen bereid zijn om voor de continuïteit te zorgen ('de koffie te schenken en de wc’s schoon te maken') en verder een gemeenschap van allerlei mensen die 'op doorreis' zijn. Om de titel van een boek van prof. Kuitert te variëren: een kerk is niet "voor een tijd een plaats van God" maar: "voor een tijd een plaats bij God".
In de praktijk zal dat er in een dorpsgemeenschap als Koudekerke natuurlijk anders uit zien dan in een wereldstad als Caïro, maar dat is niet het wezenlijke punt. De grote vraag is: durven wij de uitdaging aan om zó kerk te zijn, zonder de zekerheid van een vast ledenbestand en een sluitende begroting, levend met wie Gods heilige Geest op ons pad en in ons midden brengt? Ook in ons landelijke Koudekerke hebben wij al mensen (vrouwen) uit Kenia en uit zuidoost Azië die onze kerkdiensten bezoeken.